Een boilerroom is een criminele organisatie die geld aftroggelt van personen via nepbeleggingen. Boilerrooms verdwijnen na een tijdje en de buit is daarna vaak moeilijk te vinden.

Werkwijze

Er is niet één typerende werkwijze voor deze criminele activiteit. Veel boilerrooms benaderen hun slachtoffers telefonisch en halen hen over om te beleggen via een website. Deze website kan toegang geven tot een (fake) account waar het slachtoffer in de waan wordt gebracht dat zijn inleg wordt belegd, bijvoorbeeld in aandelen. In werkelijkheid sluist de boilerroom het geld weg en wordt de belegger een rad voor ogen gedraaid.

Hoe ziet de organisatie er uit

Boilerrooms zijn een vorm van internationale financieel-economische criminaliteit. Binnen de organisatie zijn diverse gespecialiseerde criminelen actief, zoals website-bouwers, financiele experts die manieren bedenken om buit weg te sluizen naar het buitenland, “accountmanagers” die potentiele slachtoffers benaderen, katvangers die bedrijven op hun naam hebben staan, geldezels die hun bankpas uitlenen om geld door te sluizen, enzovoort. Gebruikte namen en identiteiten zijn vrijwel altijd vals.

Schaduwwereld

Boilerrooms werken in de schaduw en laten zo min mogelijk sporen na. Als zij op een website een kantooradres vermelden dan zegt dat niets. Bij websites, telefoon en emailcontact wordt gebruik gemaakt van allerlei trucs om buiten beeld te blijven, zoals VPN-verbindingen en prepay-apparaten. Soms wordt een identiteit van een bestaande persoon “geleend”. Als het slachtoffer dan op Linkedin kijkt, denkt hij met deze persoon te maken te hebben. Een variant is een boilerroom met een naam die lijkt op een bekende vermogensbeheerder of beleggingsgoeroe.

Politie en justitie

Slachtoffers doen er goed aan aangifte te doen tegen boilerrooms. De politie kan echter geen wonderen verrichten tegen deze los-vaste misdaadorganisaties die even snel ontstaan als verdwijnen; veel aangiftes worden geseponeerd. Bijkomend probleem is dat de misdaad zich wel richt op Nederland, maar vanuit andere landen, zodat de politie niet veel kan uitrichten. Melden bij AFM is zinvol. De AFM heeft een lijst met boilerrooms op haar website. Deze lijst loopt wel achter de feiten aan. Boilerrooms kunnen van naam veranderen en gewoon doorgaan met hun activiteiten. Advocaten kunnen helpen bij het doe van aangifte waardoor deze meer kans maakt op aanknopingspunten waar politie en justitie iets mee kunnen.

Rol van de bovenwereld

Een niet zo bekende, maar soms effectieve manier om boilerrooms aan te pakken, is het aanpakken van de partijen uit de “bovenwereld” die deze criminele organisaties steunen. Ons kantoor heeft bijvoorbeeld succes gehad met het aanpakken van een notaris die BV’s had opgericht die voor boilerroom-activiteiten werden gebruikt. Notarissen hebben de plicht de doelstellingen van hun klanten te verifieren, maar deze notaris had dat proces uitbesteed aan een website waar online goedkoop BV’s konden worden opgericht: een ideale situatie voor een “ondernemer” met duistere bedoelingen. Met een BV is een criminele organisatie in staat een bankrekening te openen bij een bank. Boilerrooms hebben banken nodig om de stortingen van hun slachtoffers te ontvangen en door te sluizen.

Rol van de banken

Hoewel boilerrooms moeilijk zijn aan te pakken, geldt dat niet voor banken die boilerrooms als klant hebben. Banken mogen zich niet inlaten met criminele klanten, maar missen vaak signalen. Dat heeft allerlei oorzaken. Een reden is bijvoorbeeld dat criminelen steeds vaker online een zakelijke rekening kunnen openen zonder gesprek met een bankier op een lokaal filiaal (dezelfde valkuil dus als de notaris die dacht zijn diensten op een goedkope en moderne manier aan te bieden). Hierdoor kan de bank geen risicoprofiel instellen en bij sommige banken bestaat bij bepaalde rekeningen ook geen accountmanager meer. Daardoor worden signalen (alerts) over ongebruikelijke transacties niet adequaat verwerkt.

Schending zorgplicht

Doordat banken regelmatig niet goed ingrijpen als er ongebruikelijke transacties zijn, komt het steeds vaker voor dat banken met succes aansprakelijk worden gesteld voor de schade die particuliere hebben geleden door boilerrooms. Ons kantoor heeft hier ruim ervaring mee. Een variant op deze claim is dat een slachtoffer zijn eigen bank aansprakelijk stelt omdat deze niet heeft ingegrepen bij ongebruikelijke transacties. Over deze materie is de laatste tijd veel nieuwe rechtspraak ontstaan.

Bevoegdheid Nederlandse rechter

Daarnaast komt het voor dat de boilerroom zelf met succes wordt aangepakt via een civiele procedure. Zoals gezegd zijn boilerrooms vaak in het buitenland gevestigd. Het goede nieuws is dat de Nederlandse rechter bevoegd is om zaken tegen boilerrooms in behandeling  te nemen omdat sprake is van onrechtmatige daad op Nederlands grondgebied. Het slechte nieuws is dat procederen tegen een buitenlandse partij duurder is vanwege vertaalkosten en oproepingskosten. Binnen de Europese Unie erkennen landen elkaars rechterlijke uitspraken. Bovendien bestaat sinds enige tijd de mogelijkheid van een Europees bankbeslag. De mogelijkheden om de activiteiten van boilerrooms internationaal aan te pakken zijn de laatste jaren beter geworden.

Media

De media waarschuwen regelmatig voor de activiteiten van boilerrooms. Onze advocaat Marius Hupkes heeft meegewerkt aan een uitzending van “Meldpunt” van Omroep Max over dit onderwerp. Bekijk hier de uitzending “buitenlandse bellers jagen op Nederlands spaargeld“.