Instantie:                   Rechtbank Noord-Holland

Datum uitspraak:     15-01-2020

Datum publicatie:    27-02-2020

Zaaknummer:            C/15/296882 / KG RK 19-776
Rechtsgebieden:         Internationaal privaatrecht

Inhoudsindicatie volgens rechtspraak.nl:

Europees bankbeslag. Verzoek tot nihilstelling van de verlangde zekerheid. Op grond van de omstandigheden van het geval komt de voorzieningenrechter tot het oordeel dat verzoekers als schuldeisers bijzonder overtuigend bewijs leveren maar te weinig middelen hebben om een zekerheid te stellen. Ook zal de tenuitvoerlegging van de toekomstige rechterlijke beslissing zonder bevel hoogstwaarschijnlijk verhinderd en/of ernstig bemoeilijkt worden en de voorzieningenrechter acht aannemelijk dat het reële risico bestaat dat Next Capital, tegen de tijd dat van die tenuitvoerlegging sprake kan zijn, haar tegoed aan verhaal zal hebben onttrokken. Onder verwijzing naar de overwegingen van de Verordening wordt verzoek toegewezen

Lees hier de uitspraak

Toelichting

Sinds 2014 is het mogelijk dat een Europese rechtbank toestemming geeft om conservatoir bankbeslag te leggen in een andere EU-lidstaat (met uitzondering van Denemarken en het Verenigd Koninkrijk). Deze bevoegdheid is vastgelegd in een Europese Verordening (EU Vo. 655/2014 van 15 mei 2014, hierna genoemd: de Verordening). De Verordening heeft directe werking. Ons kantoor heeft in de praktijk ruime ervaring opgedaan met toepassing van dit grensoverschrijdende bankbeslag. Soms is het mogelijk dit beslag verrassend snel en tegen lage kosten te leggen, bijvoorbeeld in Cyprus, ter ondersteuning van rechtszaken tegen de CFD-brokers in Limassol. Deze bedrijven bestaan vaak maar kort zodat bankbeslag essentieel kan zijn om na een gewonnen rechtszaak betaling van schadevergoeding af te dwingen. In andere landen blijkt het leggen van het beslag moeizaam of traag te gaan omdat er toch nog een nationale rechter naar moet kijken. Een voorbeeld hiervan is Hongarije, een land waar fraudeurs in zaken over beleggingsfraude opmerkelijk vaak een bankrekening hebben.

Zekerheid

Een belangrijke eis bij het Europese bankbeslag, die we niet kennen bij een gewoon Nederlands conservatoir beslag, is dat de beslaglegger zekerheid moet stellen (art. 12 lid 1 Verordening). Bankbeslag is ingrijpend en kan de partij die wordt getroffen ernstig schaden. De zekerheid dient er toe een bedrag te reserveren dat aangesproken kan worden als de getroffen partij schadevergoeding vordert wegens het onterecht leggen van het beslag. De rechter zal deze schadevergoeding alleen toekennen als de beslaglegger ongelijk krijgt in de procedure. De Verordening schrijft niet in detail voor hoe de zekerheid er uit moet zien. Ons kantoor biedt in de praktijk zekerheid aan door een garantie te stellen gebaseerd op een bedrag dat de beslaglegger vooraf op onze derdenrekening stort. Dat werkt veel sneller dan een bankgarantie, en deze oplossing wordt door de rechtbanken in Nederland geaccepteerd. Door deze schriftelijke garantie direct bij het aanvragen van het beslag mee te sturen, kan de rechter veel sneller beslissen op de aanvraag, omdat geen nadere instructies uitgevoerd hoeven te worden over de manier waarop de zekerheid moet worden gesteld. De tekst van de garantie is (bijna) gelijk aan de tekst van een bankgarantie.

Geen uniform beleid

Een volgende vraag is hoe hoog de zekerheid moet zijn. De Verordening geeft daar geen duidelijkheid over. Volgens de Verordening moet het bedrag zo hoog zijn dat misbruik wordt voorkomen; het gaat dus niet alleen om eventuele schade van de partij die door beslag wordt getroffen, maar ook om een drempel om te voorkomen dat het beslag lichtvaardig wordt ingezet. Onze ervaring is dat de rechtbanken in Nederland akkoord zijn met een zekerheid van 10 % van de hoofdsom. De Rechtbank Rotterdam is daarop een opmerkelijke uitzondering: deze rechtbank verlangt 30 %. Wellicht komen de rechtbanken in de toekomst tot uniform beleid; het is niet logisch dat een procespartij uit het arrondissement Rotterdam veel meer geld moet reserveren dan iemand die ergens anders woont.

Vrijstellingsmogelijkheid

De Verordening kent in bijzondere gevallen ook de mogelijkheid dat vrijstelling wordt verleend van de verplichting om zekerheid te stellen (art. 12 lid 1 Verordening). De rechter kan dit doen als de zekerheid “in het licht van de omstandigheden niet passend is”, een enigszins vage formulering die door jurisprudentie moet worden ingevuld. Er waren op rechtspraak.nl tot nu toe geen voorbeelden bekend van een geslaagd beroep op deze vrijstelling. Afwijzingen zijn er wel. De rechtbank Gelderland wees op 1 maart 2018 een verzoek tot vrijstelling af. De rechtbank was er niet voldoende van overtuigd dat  procedure zou slagen.

Vrijstelling verleend

In de Alkmaarse zaak is het de beslaglegger wel gelukt om vrijstelling te krijgen. Daarbij spelen twee factoren een belangrijke rol. Ten eerste gaat het om een “sterke” zaak. Bij een complexe civiele procedure kan het voor de rechter die verlof voor het beslag verleent moeilijk zijn om de afloop in te schatten. De rechter zal dan voorzichtiger opereren en minder snel een voorschot nemen op de uitslag: de verweren en eventuele tegeneisen zijn nog niet bekend. In deze zaak is de dagvaarding meegestuurd bij de aanvraag van het beslag en de rechter schat in dat de eis hoogstwaarschijnlijk wordt toegewezen. Met andere woorden, vrijstelling zal bij een zaak met een hoge kans van slagen sneller worden verleend dan bij een complexe zaak die nog meerdere kanten op kan gaan. Het tweede belangrijke element is dat de beslaglegger door zijn geld heen is, en geen middelen heeft om zekerheid te stellen. De zekerheid kost liquiditeit. De beslaglegger zal om hierop een beroep te doen wel volledige openheid moeten geven over zijn financiën. Zo kan hij de rechter er van overtuigen dat het geen haalbare kaart is om geld apart te zetten voor de zekerheid. Het eindresultaat is dat onze cliënt beslag mag leggen bij de bank van zijn tegenpartij, een dubieuze beleggingsfirma uit het Verenigd Koninkrijk met een bankrekening in Litouwen.

gepubliceerd door Marius Hupkes