Beslag op een bankrekening is knap hinderlijk voor degene die het treft. Dat geldt zeker als de bank het hele saldo van de rekening apart zet, terwijl de inzet van de rechtsstrijd lager is dan het saldo. Wat is een snelle oplossing om de bankrekening vrij te krijgen?

Twee soorten beslag

Beslag op een bankrekening (officieel: derdenbeslag) kent twee varianten. Beslag dat wordt gelegd voordat een rechter uitspraak heeft gedaan over de eis heet conservatoir beslag. Beslag dat wordt gelegd nadat de rechter een uitspraak heeft gedaan, heet executoriaal beslag.

Procedure conservatoir beslag

Conservatoir beslag wordt onverwacht gelegd door de advocaat van de eiser die een procedure wil starten. In deze fase moet de claim dus nog worden waargemaakt. Conservatoir beslag kan ook worden gelegd tijdens een procedure, voordat de uitspraak is gedaan. Voor conservatoir beslag moet de rechter toestemming (verlof) geven via een korte en snelle procedure. Bijzonder aan deze procedure is dat de tegenpartij (meestal) niet wordt opgeroepen. Conservatoir beslag is dus vaak een onaangename verrassing, zeker als degeen die getroffen wordt het niet eens is met de schuld en zich wil verweren.

Executoriaal beslag

Executoriaal beslag dient ter uitvoering van een vonnis. De claim is dan al toegewezen en er moet worden betaald. Wel kan het zijn dat de partij die veroordeeld wordt in hoger beroep gaat. Dan bestaat de kans dat de toegewezen claim alsnog door de hogere rechter wordt afgewezen. Het bedrag dat dan via beslag is geincasseerd, moet dan worden terugbetaald. Daarbij wordt risico gelopen. Dit staat bekend als “restitutierisico”. Executie van een vonnis waartegen nog hoger beroep openstaat of aanhangig is kan overigens alleen als het vonnis uitvoerbaar bij voorraad is verklaard.

Beslag geeft hinder

Beslag is dus knap lastig: de liquiditeitspositie wordt aangetast en de rekeningen kunnen niet meer worden betaald. Als de rechtszaak nog moet worden gevoerd, kan dat lang duren: bodemprocedures duren soms meer dan een jaar. In dit artikel ga ik in op de strategie die een partij waar beslag is gelegd kan volgen om het beslag op te heffen en de bankrekening weer vrij te krijgen.

Deugt het beslag?

De eerste vraag die moet worden gesteld is of er wel gegronde redenen zijn om het beslag te leggen. Als de claim waarvoor beslag is gelegd duidelijk niet deugt, dan kan via een kort geding opheffing worden gevraagd. Als de rechter het beslag opheft, zal de bank de rekening vrijgeven. Deze oplossing werkt echter alleen als de partij die last heeft van het beslag via een kort geding – een procedure die niet heel diep gaat – aan kan tonen dat de claim ondeugdelijk is. Dat lukt niet altijd, een voorzieningenrechter kan dat niet altijd beoordelen.

Schikking treffen?

Tegenover de mogelijkheid dat onterecht beslag wordt gelegd omdat de claim het niet zal halen, staat aan het andere uiterste de mogelijkheid dat de vordering hoogstwaarschijnlijk toegewezen zal worden. De persoon die last heeft van het beslag moet zich dan afvragen of het niet beter is een regeling te treffen door te gaan onderhandelen. Een goede advocaat zal zijn cliënt er op wijzen dat dit de snelste en zeker ook de goedkoopste oplossing is voor het rechtsprobleem. Als de wederpartij een sterke zaak heeft en waarschijnlijk zal winnen, moet je je afvragen of je geld wilt uitgeven aan een rechtszaak.

Uitkomst rechtszaak onzeker

Lastiger ligt het met zaken waarvan de uitkomst moeilijker voorspelbaar is. Dat soort zaken worden meestal uitgeprocedeerd tot duidelijk is hoe de rechter er over denkt. De advocaat van de partij die last heeft van het beslag zal het beslag ook op de agenda zetten van de procedure. Dat doet hij of zij door een tegeneis (reconventie) in te dienen waarbij wordt gevraagd om het beslag op te heffen en de schade te vergoeden. De rechter zal deze tegeneis toewijzen als hij de claim van de beslaglegger afwijst.

Is er een oplossing voor beslag bij langlopende rechtszaken?

Bij langlopende rechtszaken met een onzekere afloop, bevindt de partij die last heeft van beslag zich in een moeilijke positie. Immers: een kort geding om het beslag op te heffen maakt niet zoveel kans, dat werkt alleen als het vrijwel zeker is dat de vordering waarvoor beslag is gelegd zal stranden. Maar dat is nu juist de vraag. En het alternatief: betalen of een schikking treffen, is ook niet erg aantrekkelijk, als je nu juist van mening bent dat je het gevorderde bedrag niet helemaal of helemaal niet verschuldigd bent. Dan wil je immers horen of de rechter het eens is met je verweer. Is er dan nog iets te bedenken om de nadelen van beslag op te heffen?

Beslag inwisselen voor andere zekerheid

Er is inderdaad een oplossing om bij een beslag op een bankrekening geld vrij te spelen. De meeste banken zonderen het hele banksaldo af bij beslag. Het kan dus gebeuren dat voor € 50.000 beslag wordt gelegd, terwijl er € 100.000 op de rekening staat. Het beslag treft het hele saldo van € 100.000 terwijl er maar € 50.000 nodig is om de vordering te betalen als deze wordt toegewezen (hetgeen nog maar de vraag is: de vordering kan ook worden afgewezen). De speelruimte in dit voorbeeld van € 50.000 kan worden ingezet om het beslag op te heffen.

Derdenrekening advocaat

De meest praktische en snelle oplossing is om de beslaglegger aan te bieden dat uit het door beslag getroffen saldo € 50.000 wordt gestort op de derdenrekening van één van de betrokken advocaten. Deze advocaat verplicht zich het afgestorte bedrag te bewaren totdat duidelijk is wie gelijk heeft. Daarna moet hij uitbetalen “op basis van gelijk”. Als dit goed op papier wordt gezet, zal de bank het bedrag overmaken aan de derdenrekening en het restant van de rekening wordt weer vrijgegeven. De details van de afspraken zijn erg belangrijk. Moet het geld uitbetaald worden zodra de rechtbank uitspraak heeft gedaan? Of moet de advocaat de reservering aanhouden als hoger beroep wordt ingesteld? Over de voorwaarden moet soms stevig onderhandeld worden.

Moet de beslaglegger hieraan meewerken?

Wie beslag legt oefent veel druk en macht uit. De machtsverhouding komt echter weer in evenwicht als de partij waar beslag is gelegd bereid en in staat is vervangende zekerheid te stellen via een derdengeldrekening. De beslaglegger kan een degelijk voorstel wel weigeren als hij dwars wil liggen, maar daar zal de rechter in een kort geding dan geen genoegen mee nemen als de claim van de beslaglegger nog niet is beoordeeld. Wie een garantie via een derdenrekening te bieden heeft door een passend bedrag op de derdenrekening te storten, kan dus met succes opheffing van beslag afdwingen bij de rechter, ook als de beslaglegger zich onredelijk opstelt.

Conclusie

Beslag is een sterk instrument in handen van een schuldeiser, ook als deze zijn claim nog niet bij de rechter heeft neergelegd. Dat geldt zeker als het nog maar de vraag is of de eis wordt toegewezen. Er zijn een aantal oplossingen denkbaar om de nadelen van beslag op te heffen. Als een advocaat daarbij advies geeft zal hij letten op de kans van slagen van de vordering van de beslaglegger. Soms is het beter om maar gewoon te betalen ter voorkoming van een dure rechtszaak. In andere gevallen moet tegen het beslag worden opgetreden omdat de vordering geen kans maakt, en dan behoort er ook geen hinderlijk beslag te liggen. Het ligt subtieler met rechtszaken waarvan de uitkomst niet goed te voorspellen valt. Maar ook dan zijn de nadelen van beslag op te heffen door zekerheid aan te bieden. Een veel gebruikte regeling is een afstorting op de derdenrekening van een advocaat. Dat biedt de beslaglegger net zoveel zekerheid als een beslag. Om die reden kan een beslaglegger die zo’n voorstel afwijst, desnoods voor de rechter worden gedaagd om het voorstel te accepteren. Daarna moet in de rechtszaak duidelijk worden of de vordering gegrond is, of niet.

Geschreven door Marius Hupkes