Als de rechtbank een faillissement uitspreekt, wordt direct een curator benoemd.
De taak van de curator
De curator neemt het bestuur en het beheer van een failliet verklaarde persoon of bedrijf/instelling over. Hij onderzoekt ook de reden van het faillissement. De curator bekijkt of er nog bezittingen zijn die verkocht kunnen worden. Op die manier genereert hij opbrengsten voor de gezamenlijke schuldeisers. Deze opbrengsten worden bij de opheffing van het faillissement uitgekeerd.
Wie kan curator worden?
Rechtbanken hebben een lijst van advocaten die tot curator kunnen worden benoemd. Het is niet de bedoeling dat een advocaat die actief is geweest als advocaat voor de failliet verklaarde persoon curator wordt. Soms wordt een curator uit een ander arrondissement benoemd, bijvoorbeeld een curator uit de vestigingsplaats van een bedrijf.
De eerste stappen na een faillietverklaring
In de eerste weken zal de curator onder meer het volgende doen:
- hij onderzoekt de boekhouding en de bankzaken
- hij bekijkt of er vorderingen zijn die geïncasseerd kunnen worden
- hij onderzoekt of er verdachte transacties zijn
- hij onderzoekt of anderen aansprakelijk zijn (bijvoorbeeld directeuren-eigenaars)
- hij neemt een besluit over werknemers: meestal ontslag
- hij onderhandelt over doorstart (voortzetting via een andere rechtspersoon)
- hij onderzoekt zekerheden van derden (pand, hypotheek)
- hij bekijkt of er rechtszaken lopen en of deze wel of niet worden voortgezet
- hij legt een lijst van schuldeisers aan
Faillissementsverslagen
De curator staat onder toezicht van de rechter-commissaris, een rechter die faillissementen behandelt. De curator stuurt elk kwartaal een verslag over de afwikkeling naar de rechter-commissaris. De meeste curatoren publiceren dit verslag op de website van hun kantoor. Het verslag kan ook bij de rechtbank worden opgevraagd.
Medewerking is verplicht
Een persoon die failliet is verklaard dan wel de bestuurders van een failliet verklaarde organisatie zijn wettelijk verplicht medewerking te geven aan de afwikkeling van het faillissement. De curator kan, met toestemming van de rechter-commissaris, medewerking afdwingen. Hij kan bijvoorbeeld een verplicht faillissementsverhoor aanvragen. Als medewerking uitblijft kan de curator ook gijzeling toepassen. Gijzeling is een vorm van civielrechtelijke vrijheidsbeneming die wordt uitgevoerd in het huis van bewaring.
Bankrekening
Curatoren openen een aparte bankrekening. Op deze rekening verzamelen zij de opbrengsten van de afwikkeling van de boedel.
Beslagen vervallen
Het komt vaak voor dat voorafgaande aan het faillissement beslag is gelegd op bezittingen. Alle beslagen die nog niet zijn afgewikkeld, vervallen als gevolg van het faillissement. De gedachte hierachter is dat faillissement een algemeen beslag is als gevolg waarvan de gehele boedel moet worden afgewikkeld.
Hoe wordt de curator betaald?
De curator wordt zelf schuldeiser van de opbrengst van de boedel. Zijn salaris wordt met voorrang betaald uit de opbrengst van de boedel. De gedachte daarachter is dat het afwikkelen van boedels anders te weinig opbrengt. Sommige boedels van grote failliete bedrijven zijn erg goed gevuld. In dat geval heeft een curator goede verdiensten. Maar er zijn ook veel boedels die weinig opbrengen. Soms zo weinig dat de curator er verlies op maakt. Dat is een serieus probleem waar geen oplossing voor bestaat, het wordt gezien als ondernemersrisico voor de curatoren.
En wat als de boedel leeg is?
Er is een specifieke regeling in het leven geroepen om curatoren in staat te stellen onderzoek te doen. Deze regeling staat bekend onder de naam Garantstellingsregeling curatoren. Deze regeling is een soort subsidie die de curator in bepaalde gevallen in staat stelt op te treden in bijvoorbeeld fraudezaken of vermoeden van onbehoorlijk bestuur bij bedrijven en instellingen.
Dit artikel is onderdeel van de serie Hoe werkt faillissement?