Als gespecialiseerd advocaat in zaken rond cryptofraude zie ik steeds vaker complexe, grensoverschrijdende zaken waarbij traditionele juridische middelen tekortschieten. Een recente zaak illustreert hoe creatief juridisch denken en de flexibiliteit van het Nederlandse rechtssysteem kunnen leiden tot effectieve oplossingen voor slachtoffers van internationale fraude.

Traditionele boilerroomfraude met cryptovaluta als betaalmiddel

In deze zaak werden buitenlandse slachtoffers het doelwit van een geavanceerde boilerroomfraude. De oplichters, vermoedelijk opererend vanuit Polen, gebruikten een Nederlandse tussenpersoon (een “geldezel”) om gestolen gelden te ontvangen via reguliere bankoverboekingen. Vervolgens werd het geld overgemaakt naar Kraken, een bekende cryptoexchange gevestigd in Ierland en het Verenigd Koninkrijk.

Deze internationale constructie creëerde diverse juridische obstakels:

  1. Jurisdictie over meerdere landen

  2. Betrokkenheid van een buitenlandse cryptoexchange

  3. Snelle verplaatsing van activa via cryptocurrency

Pseudo-conservatoir beslag

De kernuitdaging was het bevriezen van de cryptotegoeden bij Kraken, vergelijkbaar met een conservatoir beslag op een bankrekening. Echter, de Nederlandse wet voorziet niet expliciet in beslag op cryptoactiva bij buitenlandse exchanges. Om deze lacune te overbruggen, ontwikkelden we eerder al een creatieve aanpak: het pseudo-conservatoir beslag via een ex parte-ordemaatregel. Die was in voorafgaande zaken altijd toegepast in gevallen waarin we de exchange vonden via blockchaintracing. In deze zaak was geen blockchaintracimng nodig. We gingen eerst in kort geding tegen de bank van de fraudeur, ABNAMRO, om inzage in de bankafschriften af te dwingen. Op die manier ontdekten we dat de gelden waren doorbetaald op een Engelse bankrekening op naam van Payward Ltd. Dat is het onderdeel van de grote, internationaal opererende cryptoexchange Kraken dat “fiatgeld” (gewone bankbetalingen) verwerkt, de stortingen en opnames van de klanten. Dan weet je ook dat de “geldezel” de buit om heeft gezet in cryptovaluta via het platform van Kraken.

Ex parte-ordemaatregel: een uitzonderlijke stap

Een ex parte-ordemaatregel is een krachtig juridisch instrument dat alleen in uitzonderlijke gevallen wordt toegepast. Normaal gesproken vereist het rechtsbeginsel van hoor en wederhoor dat een rechter pas beslist nadat beide partijen hun standpunt hebben kunnen toelichten. Bij een ex parte-maatregel wijkt de rechter hiervan af vanwege de spoedeisendheid en het risico dat activa verdwijnen. Dit maakt snelle actie mogelijk, cruciaal bij cryptofraude waar tegoeden in seconden kunnen worden verplaatst.

Waarborg voor een eerlijk proces

Om de rechten van de betrokken partijen te beschermen, volgt kort na het ex parte-vonnis een zitting waar de cryptoexchange alsnog verweer kan voeren. Dit garandeert dat alle partijen worden gehoord en dat de maatregel indien nodig kan worden bijgesteld.

Het rechtssysteem is in staat adequaat te reageren

Deze zaak toont aan dat het Nederlandse rechtssysteem, dankzij de flexibele aard van de kort geding-procedure, effectief kan optreden tegen nieuwe vormen van grensoverschrijdende cryptofraude. Door innovatief gebruik van bestaande juridische instrumenten kunnen we snel handelen om de belangen van slachtoffers te beschermen, zelfs wanneer traditionele wettelijke kaders tekortschieten.Voor slachtoffers van cryptofraude biedt deze aanpak hoop. Het laat zien dat er, ondanks de complexiteit van internationale digitale fraude, juridische wegen zijn om gestolen activa veilig te stellen en fraudeurs ter verantwoording te roepen.

Lees hier de uitspraak.