Ons kantoor komt graag in contact met gedupeerden van fraude via het Russische bedrijf Finiko. Finiko is een soort piramidespel. We denken dat er mogelijkheden zijn de schade te verhalen op illegale cryptoexchanges die zijn gebruikt bij het witwassen van de gestolen inleg.
Coinbase
Uit politie-aangiftes blijkt dat Nederlandse slachtoffers klant waren bij Coinbase op een moment waarop voor dit platform een wettelijk verbod gold om Nederlandse klanten te bedienen. Er lopen al meerdere zaken die lijken op de Finiko-zaak. Het betreft zogenaamde scams, die nepbeleggingen verkopen. Er zijn nog geen uitspraken van rechters over de aansprakelijkheid van illegale cryptobedrijven bij fraude, maar deze zaken maken wel kans, omdat deze zaken vergelijkbaar zijn met eerdere zaken over wettelijk verboden beleggingsproducten waarbij de contracten ongeldig zijn verklaard. Dezelfde diagnose geldt voor Crypto.com, ook een illegale aanbieder van crypt die een strafbaar feit pleegt door Nederlandse klanten te bedienen.
Affiliate-systeem
Finiko heeft klanten ingezet om andere gedupeerden te werven, waarbij inleg van nieuwe klanten is gebruikt om winst uit te betalen. Deze “affiliate-partners” kunnen, anders dan de latere slachtoffers, dus een winstuitkering hebben gekregen die hen het idee gaf dat Finiko betrouwbaar was, maar later zijn zij alsnog slachtoffer geworden. In feite zijn deze affiliate partners gebruikt; affiliate marketing is een geraffineerd marketingsysteem dat ook bij fraude kan worden ingezet. De Finiko-fraude is zo geraffineerd opgezet dat kleine winst-uitkeringen zijn ingezet om veel grotere bedragen binnen te halen en weg te sluizen via cryptoplatforms. Daar hebben de fraudeurs goed over nagedacht.
Rol van Binance en Huobi
Uit blogs op internet blijkt dat de gestolen crypto is aangetroffen bij Binance, de grootste cryptoexchange ter wereld, en bij Huobi. Huobi is een grote, oorspronkelijk Chinese cryptoexchange die na het bitcoin-verbod in China een brievenbusfirma op de Seychellen is geworden met miljarden in beheer. Als met Huobi wordt gecorrespondeerd over fraude, verwijst het bedrijf naar de toezichthouder op de Seychellen; verder worden geen vragen beantwoord. De toezichthouder zegt echter niet op te kunnen treden omdat het om een postbusfirma gaat en omdat het bedrijf helemaal geen vergunning heeft. Ook Binance speelt verstoppertje als wij dit bedrijf aansprakelijk stellen; het bedrijf noemt zich een “ecosysteem” en wil niet zeggen wie de contractuele tegenpartij is van Nederlandse consumenten, en ook niet bij welke entiteit de crypto te vinden is. Binance hoopt met deze uitvlucht kennelijk niet gedagvaard te worden bij de Nederlandse rechter. Deze voorbeelden laten zien dat de grote cryptobedrijven hun verantwoordelijkheid niet nemen en zich onvolwassen opstellen. In het Verenigd Koninkrijk heeft de rechter zich daar al over uitgesproken in het nadeel van exchanges die crimineel geld onderdak bieden. In Nederland is dat ook te verwachten. Het is geen toeval dat sommige exchanges, zoals Binance, Huobi en Kraken geheimzinnig doen over hun structuur en zich vestigen in landen als de Virgin Islands, de Cayman Islands en de Seychellen, die bekend staan als vrijplaatsen. Dat betekent niet dat procedures hopeloos zijn, want deze bedrijven hebben bankrekeningen in westerse landen waar beslag kan worden gelegd om een rechterlijke veroordeling zonodig af te dwingen.
