Tot 1 juli 2015 kan geen hoger beroep worden ingesteld tegen ontslagbeslissingen. Dat wordt anders. Werknemers die ontslagen zijn kunnen al wel in de WW en kunnen ook de ontslagvergoeding incasseren. Hun werkgevers lopen het risico dat de hogere rechter het gegeven ontslag terugdraait.
Hoe werkt het nu?
Als een werknemer niet accoord gaat met ontslag, kan de werkgever kiezen welke procedure hij volgt. Kiest de werkgever voor ontbinding via de kantonrechter, dan is hoger beroep niet mogelijk. Kiest de werkgever voor de ontslagvergunning bij het UWV, dan is tegen de beslissing van het UWV ook geen hoger beroep mogelijk. Wel kan de werknemer daarna een “kennelijk onredelijk-ontslag”procedure starten. In die zaak is wel hoger beroep mogelijk. Het ontslag staat dan al vast en het gaat (meestal) alleen nog om de vergoeding.
Wat verandert bij het UWV-traject?
Het UWV oordeelt over ontslagaanvragen wegens bedrijfseconomische redenen of wegens ziekte of arbeidsongeschiktheid die langer dan 2 jaar duurt. Tegen een negatieve beslissing over de aangevraagde ontslagvergunning kan vanaf 1 juli 2015 binnen 3 maanden door de werkgever hoger beroep worden ingesteld bij de kantonrechter. Dit is geen echt hoger beroep omdat het UWV geen rechter is, maar aan de UWV-procedure is nu wel een herkansing bij de rechter gekoppeld.
Wat verandert bij de ontslagroute via de kantonrechter?
Tegen de beschikking van de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst wel of niet te ontbinden kan binnen 3 maanden hoger beroep worden ingesteld bij het gerechtshof. Dit recht komt toe aan zowel de werkgever als de werknemer.
Hoe zal de hogere rechter oordelen?
Een werkgever kan hoger beroep instellen als het ontslag niet wordt gegeven. De hogere rechter zal de in de vorige procedure toegepaste wettelijke regels dan vrij strikt moeten toepassen, maar feit is dat de werkgever alsnog zijn doel kan bereiken. Een hoger beroep kan ook betrekking hebben op een reeds gegeven ontslag. In theorie kan een ontslag in hoger beroep ongedaan worden gemaakt op verzoek van een werknemer. De verwachting is dat dat niet vaak zal gebeuren, en dat het bij hoger beroepszaken meestal zal gaan om de hoogte van de ontslagvergoeding.
De voor- en de nadelen
Voor 1 juli 2015 was hoger beroep zeer beperkt mogelijk. De Wet werk en zekerheid is bedoeld als een vereenvoudiging, maar dit is geen vereenvoudiging. Werknemers en werkgevers hebben beiden geen belang bij twijfel over de vraag of een arbeidscontract nog in stand is. Anderzijds, hoger beroep biedt een herkansing en heeft tot doel de rechtsvorming en rechtseenheid te bevorderen. Bij nieuwe wetgeving waarvan de effecten nog niet helemaal duidelijk zijn, is dat nuttig. Voor 1 juli 2015 hadden kantonrechters veel ruimte om een eigen koers te varen. Hogere rechters kunnen bevorderen dat de nieuwe wetgeving door de lagere rechters op dezelfde manier wordt toegepast.
Geen schorsende werking
Het instellen van hoger beroep betekent niet dat de uitspraak nog niet geldt. Zolang de hogere rechter nog niet heeft beslist moet de uitspraak worden nageleefd. Dat kan voor een ontslagen werknemer betekenen dat hij aanspraak kan maken op WW èn op de door de rechter vastgestelde ontslagvergoeding, maar dat vervalt als de hogere rechter een streep zet door de beschikking van de kantonrechter. Dit kan leiden tot flinke complicaties.
Het strategische effect van hoger beroep
Zo op het eerste gezicht heeft een ontslagen werknemer weinig te verliezen bij hoger beroep, terwijl een lange periode van rechtsonzekerheid voor een werkgever erg lastig is. Dit vertaalt zich in een sterke onderhandelingspositie voor de werknemer, vanaf het moment dat hij hoger beroep instelt. Het zou kunnen dat de nieuwe transitievergoedingen, die lager zijn dan de oude ontslagvergoedingen, door onderhandelingen na het instellen van hoger beroep hoger worden. Zo kan een werkgever de onzekerheid afkopen. Het is de vraag of de regering deze gevolgen bij het invoeren van deze nieuwe regeling heeft overzien.
Cassatie
Hoger beroep wordt behandeld bij een gerechtshof. Dat is niet de hoogste rechter: de hoogste rechter is de Hoge Raad. In speciale gevallen kan na een uitspraak van het gerechtshof nog verder worden geprocedeerd in een cassatiezaak bij de Hoge Raad. In dat geval duurt de periode van onzekerheid over het ontslag nog veel langer.
Hoger beroep en rechtsbijstandsverzekeringen
Veel werknemers laten zich bij ontslagzaken helpen door juristen van hun rechtsbijstandsverzekering. Er is kritiek op de kwaliteit van de rechtshulp. Bij hoger beroep is inschakeling van een advocaat verplicht gesteld. Op grond van nieuwe regels mogen mensen met een rechtsbijstandsverzekering altijd gebruik maken van een advocaat op kosten van hun verzekering. Lees hier meer over de vrije advocaatkeuze.
